SISTEM PENDIDIKAN
DI TANAH MELAYU SEBELUM MERDEKA
Sistem
pendidikan di Malaysia sejak awal 1900 hingga penyata Razak.
Sehingga
Laporan Jawatankuasa Pelajaran 1956 (Penyata Razak) tidak terdapat satu pun
Sistem Pendidikan Nasional di Tanah Melayu pada ketika itu. System pendidikan
tidak selaras dan hanya menumpukan kepada kaum masing-masing. Di Tanah Melayu
sebelum wujud penyata Razak hanya empat system sekolah yang berlainan di Tanah
Melayu iaitu Sekolah Melayu, Sekolah Cina,Sekolah Tamil, dan Sekolah Inggeris.
Poul
Chang Ming Phang menyatakan sistem sekolah berbilang bangsa di Tanah Melayu
yang wujud adalah disebabkan tiga factor iaitu struktur penduduk yang berbilang
bangsa yang terdiri dari Melayu, cina, dan india. Seterusnya ialah usaha-usaha
individu-individu dan badan-badan mubaigh yang menubuhkan tempat pendidikan
untuk penduduk. Factor ke tiga ialah ketiadaan satu dasar pendidikan yang
sejajar dengan matlamat-matlamat yang tetap. Kewujudan sistem sekolah berbilang
bangsa dan bahasa ini telah menyulitkan proses Nation Building iaitu pembinaan
bangsa selepas tanah Melayu mencapai kemerdekaan pada tahun 1957.
Pendidikan
Melayu
Pendidikan
melayu secular telah diperkenalkan oleh British pada abad ke 19. Sebelum itu
pendidikan melayu umumnya berbentuk agama. Dalam pendidikan agama, murid-murid
diajar mengaji dan membaca al-Quran serta cara-cara bersembahyang. Bahasa
pengantarnya ialah bahasa Arab dan guru-guru biasanya terdiri daripada imam
masjid. Pada waktu ini bahasa melayu tidak dititikberatkan kerana pada waktu
ini ibu bapa lebih mementingkan pendidikan agama islam. Pada tahun 1821 sebuah
sekolah melayu dibuka di Gelugor sebagai cawangan Penang Free School( Sekolah
Aliran Inggeris) yang diasaskan oleh R.S.Hutchings pada tahun 1816. Seterusnya
sekolah-sekolah melayu ini berkembang di negeri-negeri selat dan seterusnya di
Negeri-negeri Melayu Bersekutu dan Negeri-negeri Melayu tidak bersekutu.
Bilangan sekolah pendidikan Melayu di Negeri-negeri Melayu Bersekutu menigkat
kepada 266 buah pada tahun1907.
Mengikut
Dr Awang Had Salleh, pendidikan secular Melayu anjuran British mempunyai empat
tujuan besar, iaitu pertama mengekalkan kestabilan politik dengan tidak memberi
pelajaran yang berlebihan, kedua mengekalkan status quo dengan memastikan orang
Melayu tinggal terus di kampung-kampung sebagai penanam padi, ketiga ialah
menghasilkan pekerja-pekerja rendah seperti pemandu kereta lembu, penanam padi,
nelayan, pekedai-pekedai kecil dan kerani-kerani rendah dan yang keempat ialah
menghapuskan buta huruf supaya orang Melayu tidak tertipu dalam masyarakat
berbilang bangsa. Pada hakikatnya, pendidikan bahasa Melayu sebelum tahun 1942
kurang member peluang kepada orang Melayu mencapai kemajuan dalam bidang sosial
dan ekonomi. Pendidikan Melayu hanya bertujuan untuk memelihara cara hidup
trasional orang Melayu.
Pada
amnya, pendidikan Melayu hanyalah untuk empat tahun. Sekolah-sekolah Melayu
yang lebih besar menyediakan pelajaran pelajaran hingga ke Darjah Enam. Taraf
pengajaran umumnya adalah rendah. Sebelum tahun 1917 pengajaran utama yang
diberi di sekolah-sekolah Melayu ialah membaca, menulis, mengira dan ilmu alam
serta kerangan. Sejak tahun 1917, tumpuan juga diberi kepada perkebunan dan
pertukangan tangan. Bangunan dan alat kelengkapan sangatlah rendah mutunya
berbanding dengan sekolah-sekolah bahasa Inggeris. Kebanyakan sekolah tidak
mempunyai bilik darjah yangsesuai.
Perkembangan
pendidikan Melayu (terutamanya bagi kanak-kanak perempuan) pada peringkat awal
adalah lembap oleh kerana sebab-sebab berikut iaitu pertama ialah ibu bapa
cemburukan kehilangan tenaga anak-anak mereka yang diperlukan bagi kerja di rumah,
keduanya ialah syak wasangka terhadap pendidikan secular yang tidak
menitikberatkan pelajaran Quran dan ketiga ialah ibu bapa lebih suka anak-anak
perempuan duduk di rumah sehingga mereka dikahwinkan. Mulai abad kedua puluh
pendidikan Melayu mula erkembang maju. Antara tahun-tahun 1900-23, Kerajaan
British di Negeri-negeri Selat dan Negeri-negeri Melayu Bersekutu telah
meluluskan beberapa enakmen yang mewajibkan kanak-kanak lelaki Melayu yang
berumur antara 7-14 tahun bersekolah sekurang-kurangnya selama setengah tahun
jika mereka tinggal dalam lingkungan dua batu dari sekolah. Enakmen-enakmen
tersebut telah menggalakkan perkembangan pendidikan secular Melayu di
Negeri-negeri Selat dan Negeri-negeri Melayu Bersekutu. Berbagai-bagai usaha
diambil untuk memperbaiki nilai pendidikan bahasa Melayu selepas perlantikan
R.J. Wilkinson sebagai Nazir Sekolah-sekolah Persekutuan pada tahun 1903.
Beliau telah memeperkenalkan tulisan Rumi yang sistematik serta menyusun kamus
Melayu yang pertama. Wilkinson juga bertanggungjawab menerbitkan buku-buku
klasik Melayu yang membangkitkan minat orang Melayu terhadap bahasa dan
kesusasteraannya sendiri. Kerajaan British telah menubuhkan beberapa maktab
latihan perguruan Melayu bagi meninggikan mutu pengajaran di sekolah-sekolah
Melayu. Pada tahun 1878 Maktab Melayuj Singapura telah ditubuhkan untuk melatih
guru-guru. Maktab ini ditutup pada tahun 1895. Pada tahun 1900 sebuah maktab
latihan perguruan dibuka di Melaka. Kemudian dalam tahun 1913, sebuah lagi
maktab perguruan dibuka di Matang, Perak. Maktab perguruan Melayu yang paling
terkemuka ialah Maktab Perguruan Sultan Idris yang telah dibuka pada tahun 1922
di Tanjun Malim, Perak. Pada tahun 1924 sebuah Biro Terjemahan telah ditubuhkan
di maktab ini untuk menterjemahkan buku-buku bahasa Inggeris ke bahasa Melayu.
Pada tahun 1935 Maktab Perguruan Perempuan Melayu dibuka di Melaka.
Pelajar-pelajar maktab ini diambil dari Negeri-negeri Selat, Negeri-negeri
Melayu Bersekutu serta Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu.
Pendidikan
Cina
Pendidikan
Cina di Tanah Melayu dipelopori oleh mubaligh-mubaligh Kristian. Persatuan
Mubaligh London telah menubuhkan sebuah sekolah Cina di Melaka pada bulan Ogos
1815. Namun demikian, kebanyakan sekolah Cina telah dibuka dan diselenggarakan
oleh masyarakat Cina sendiri. Pada tahun 1854 sebuah sekolah Cina telah
diasaskan oleh pemimpin-pemimpin Hokkien di Singapura. Di antara tahun-tahun
1854-84 lebih daripada 100 buah sekolah Cina telah dibuka di Tnah Melayu.
Sekolah-sekolah ini menggunakan berbagai-bagai loghat sebagai bahasa pengantar.
Murid-murid ini mempelajari klasik-klasik Cina secara hafal dan bagaimana
menggunakan capua. Pendidikan Cina telah berkembang pesat mulai abad kedua
puluh akibat pengaruh pemimpin-pemimpin politik Negara Cina seperti Kang Yu-wei
dan Sun Yat-sen. Tujuan mereka ialah untuk memupuk kesedaran politik di
kalangan orang Cina seberang laut. Sekolah-sekolah yang berasaskan pengajaran
Confucius dan sains moden mula dibuka di seluruh Tanah Melayu dan Singapura. Di
antara tahun-tahun 1911-19 lebih daripada 50 buah sekolah Cina telah dibuka di
Tanah Melayu. Guru-guru dan buku teks dibawa dari Negara China. Di
setengah-setengah sekolah, perkembangan politik di Negara China dimasukkan ke
dalam sukatan pelajaran.
Mulai
tahun 1920 bahasa Mandarin (kuo-yu) digunakan sebagai bahasa pengantar di
kebanyakan sekolah Cina. Ini adalah selaras dengan perkembangan di Negara China
di mana Mandarin dijadikan bahasa kebangsaan. Pada tahap awal Kerajaan British
membenarkan sekolah-sekolah Cina berkembang dengan bebas. British tidak
membantu atau mengawal sekolah-sekolah Cina. Namun demikian pada tahun 1920
Kerajaan British telah meluluskan Enakmen Pendaftaran Sekolah untuk mengawasi
sekolah-sekolah Cina. Ini adalah kerana sekolah-sekolah Cina telah mula
dipengaruhi oleh politik Negara Cina. Di bawah Enakmen Pendaftaran Sekolah,
semua guru dan sekolah dikehendaki mendaftar dengan kerajaan . Kerajaan British
mula member bantuan kewangan kepada sekolah-sekolah Cina pada tahun 1923.
Kerajaan British telah melantik seorang Nazir Sekolah-sekolah Cina untuk
mengawasi sekolah-sekolah Cina. Sekolah Cina memp[unyai pelajaran rendah selama
6 tahun, menengah rendah selama 3 tahun dan menengah atas selama 3 tahun.
Sekolah0sekolah menengah menyediakan para pelajar untuk melanjutkan pelajaran
ke university-universiti di Negara China. Mutu pelajaran sekolah Cina lebih
tinggi daripada mutu pelajaran sekolah-sekolah Melayu kerajaan dan
sekolah-sekolah Tamil. Menurut Abu Zahari, peruntukan persekutuan bagi sekolah
Cina telah bertambah berlipat ganda menjelang tahun 1938.
Pendidikan
Tamil
Pada
tahun 1821 sebuah sekolah Tamil dibuka di perkarangan Penang Free School. Pada
tahun 1850 terdapat sebuah sekolah Anglo-Tamil yang dibantu oleh Kerajaan di
mana Inggeris dan juga Tamil diajar. Namun demikian seperti dinyatakan oleh
Paul Chang, Ming Phang, sejarah sebenar pendidikan Tamil di Tanah Melayu
bermula dengan perkembangan lading kopi, gula, kelapa dan akhirnya getah. Mulai
tahun 1870 sekolah-sekolah kecil tyelah dibuka di lading-ladang di mana
penduduk India memerlukan pendidikan bagi anak-anak mereka. Kebanyakan sekolah
ini merupakan hasil usaha persendirian. Kerajaan British pada masa itu tidak
menganggapnya peru bagi member pendidikan kepada anak-anak buruh Tamil yang
berhijrah masuk. Pada tahun 1905 terdapat 13buah sekolah Tamil (kerajaan) dan 4
buah sekolah Tamil persendirian di Negeri-negeri Melayu Bersekutu. Menjelang
tahun 1920 jumlah murid sekolah Tamil di negeri-negeri tersebut ialah lebih
kurang 4000 orang. Pada tahun 1923 Kerajaan British memperkenalkan Kanun Buruh
yang memaksa pihak pengurusan ladang untuk mendirikan sebuah sekolah sekiranya
terdapat lebih daripada 10 oarang anak buruh yang berumur di antara 7-14 tahun.
Sekolah-sekolah ini hendaklah dibiayai oleh pihak pengurusan ladang. Satu
masalah utama yang dihadapi oleh sekolah-sekolah Tamil ialh kekurangan
guru-guru yang terlatih. Mutu pelajaran Tamil adalah rendah. Sekolah-sekolah
Tamil di lading hanya memberikan pelajaran rendah selama 4 tahun. Buku-buku
dibawa dari India. Persatuan-persatuan oaring India ada menubuhkan beberapa
sekolah Tamil di Bandar. Mutu sekolah-sekolah Tamil ini lebih tinggi dari
sekolah-sekolah di lading. Pada tahun 1920-an Kerajaan British mula mengawal
sekolah-sekolah Tamil. Seorang Nazir Sekolah-sekolah Tamil berbangsa Eropah
telah dilantik pada tahun 1930. Pada tahun 1932 Kerajaan British mula member
bantuan kewangan kepada sekolah-sekolah Tamil.
Pendidikan
Inggeris
Kebanyakan
sekolah bahasa Inggeris dibuka oleh mubaligh-mubaligh Kristian dan badan-badan
awam. Kerajaan British pada mulanya tidak berminat untuk mengembangkan
pendidikan Inggeris bagi faedah rakyat Tanah Melayu. Sekolah-sekolah Inggeris
boleh dibahagikan kepada dua jenis, iaitu Sekolah-sekolah Free dab Sekolah
Inggeris Separa Bantuan (Grant-in-Aid English Schools). Sekolah-sekolah Free
dibuka dengan sumbangan wang dari orang ramai dan Kerajaan. Sekolah-sekolah ini
seterusnya telah diambil alih sepenuhnya oleh Kerajaan. Sekolah0sekolah
Inggeris Separa Bantuan dibuka dan dibiayai oleh persatuan-persatuan mubaligh.
Apabila telah berkembang, sekolah-sekolah ini telah mendapat bantuan kewangan
daripada kerajaan.
Sekolah-sekolah
Inggeris yang awal ditubuhkan di Negeri-negeri Selat oleh mubaligh-mubaligh.
Sekolah-sekolah ini dinamakan Sekolah-sekolah Free kerana ia menerima
murud-murid berbagai bangsa dan agama. Sekolah Free yang pertama (dan juga di
Tanah Melayu) ialh Penang Free School yang diasaskan oleh Rev. R.S. hutchings
pada tahun 1816. Sekolah-sekolah Free yang lain ialah Singapore Free School
(1834) dan Malacca Free School (1826). Semenjak ditubuhkan sekolah-sekolah Free
berada di bawah naungan Kerajaan. Terdapat wakil kerajaan dalam Jawatankuasa
Pengurusan sekolah-sekolah tersebut. Sekolah-sekolah Free telah diambil alih
oleh Kerajaan sepenuhnya akibat kegagalan Jawatankuasa Pengurusan untuk
membiayai penyelenggaraannya. Sekolah pertama yang diambil alih oleh Kerajaan
ialah Malacca Free School. Penang Free School telah diambil alih kuasanya oleh
Kerajaan pada tahun 1920. Mulai tahun 1928 sekolah tersebut menjadi sekolah
menengah pada keseluruhannya.
Kebanyakan
dari sekolah mubaligh (mission schools) telah ditubuhkan dan dibiayai oleh
Persatuan Mubaligh London, Kumpulan Mubaligh Roman Katholik, Kumpulan Mubaligh
Methodist dan Gereja England (Church of England). Sekolah-seolah mubaligh terbuka
kepada kanak-kanak yang terdiri daripada semua bangsa dan agama. Tujuan
sekolah-sekolah tersebut ialah untuk member pendidikan am serta memperbaiki
akhlak berdasarkan agama Kristian. Sebelum Perang Dunia Pertama, lebih daripada
75% murid-murid lelaki yang memasuki sekolah-sekolah Inggeris di Tanah Melayu
dan Singapura adalah di sekolah-sekolah mubaligh. Persatuan-persatuan mubaligh
telah membuka sekolah-sekolah bagi murid-murid lelaki dan perempuan.
Mubaligh-mubaligh Kristian adalah bertanggungjawab bagi perkembangan dan
kepopularan pendidikan Inggeris di kalangan murid perempuan. Antara
sekolah-sekolah perempuan yang ditubuhkan ialah Sekolah Perempuan Bukit
Bintang, Kuala Lumpur-1893, Sekolah Convent, Kuala Lumpur-1899, Sekolah
Perempuan Pudu, Kuala Lumpur-1914, dan Sekolah Perempuan St. George, Pulau
Pinang. Menjelang tahun 1947 terdapat 33 buah sekolah perempuan yang ditubuhkan
oleh persatuan-persatuan mubaligh di Tanah Melayu. Pada tahun yang sama hanya
terdapat 6 buah sekolah perempuan yang ditubuhksn oleh Kerajaan. Antara
sekolah-sekolah mubaligh yang ditubuhkan bagi murid-murid lelaki ialah Sekolah
Anglo-Chinese, Pulau Pinang-1891, Sekolah Lelaki Methodist, Kuala Lumpur-1897,
dan Sekolah St. John-1904.
Sekolah
Inggeris Kerajaan yang pertama di Perak ialah Government Central School yang
ditubuhkan pada tahun 1883. Namanya telah ditukar kepada Sekolah King Edward
VII pada tahun 1901. Victoria Institution telah diasaskan pada tahun 1893 di
Kuala Lumpur. Pada tahun 1905 Kerajaan British telah menubuhkan Maktab Melayu
di Kuala Kangsar yang pada mulanya dibuka hanya kepada anak raja-raja dan
pembesar-pembesar Melayu.tujuan utama Maktab Melayu adalah untuk member
pendidikan kepada golongan atasan melayu bagi membolehkan mereka menjadi
pegawai-pegawai tadbir dalam perkhidmatan Awam British di Tanah Melayu. Pada
tahun 1919 terdapat 17 buah sekolah inggeris Kerajaan di Tanah
Melayu.Sekolah-sekolah ini bertujuan mendidik anak-anak kelas pertengahan untuk
menjadi guru-guru dan kerani. Kebanyakan murid sekolah –sekolah tersebut
terdiri daripada bangsa cina dan india.
Pada
peringkat awal tiada terdapat sukatan pelajaran yang seragam bagi
sekolah-sekolah Inggeris. Sukatan pelajaran yang seragam hanya wujud selepas
adanya peperiksaan-peperiksaan bagi memperolehi biasiswa Queen (1885) dan sijil
Cambridge (1891). Sekolah-sekolah Inggeris dapat dibahagikan kepada
sekolah-sekolah rendah dan sekolah-sekolah menengah. Sekolah-sekolah rendah
meliputi pendidikan selama tujuh tahun, iaitu sampai darjah lima.
Sekolah-sekolah menengah pula meliputi pendidikan selama empat tahun iaitu
sehingga murid mencapai Sijil Persekolahan Cambridge. Mata pelajaran utama yang
diajar ialah Bahasa Inggeris, Sejarah, ilmu alam,matematik asas, ilmu
kesihatan,dan latihan Jasmani. Kelas-kelas sains hanya terdapat di
sekolah-sekolah menengah yang besar di kawasan-kawasan Bandar. Sukatan
pelajaran sekolah-sekolah Inggeris di Tanah Melayu adalah berasaskan kepada
sekolah-sekolah menengah di Britain. Justeru itu,murid-murid sekolah inggeris
telah mempelajari ilmu alam dan sejarah Britain.
Satu
sistem yang dinamakan normal class telah dimulakn pada tahun 1905 di Kuala
Lumpur untuk melatih guru-guru sekolah inggeris. Guru-guru yang diberi latihan
adlah mereka yang sedang berkhidmat. Latihan diadakan 5 jam seminggu di luar
waktu pengajaran selama dua tahun. Tempoh latihan telah dilanjutkan kepada
3tahun mulai tahun 1925. Selepas perang dunia kedua, Sistem Normal Class telah
digantikan dengan Maktab-maktab perguruan berasrama. Maktab perguruan Kirby
telah ditubuhkan pada tahun 1951 berhampiran dengan Liverpool. Maktab Perguruan
Brinsford Lodge di wolverhampton telah ditubuhkan pada tahun 1955.
Maktab
Perguruan King Edward VII telah diasaskan di singapura pada tahun 1905. Maktab
ini menjadi sebuah university pada tahun1947. Maktab Raffles telah dibuka pada
tahun 1929 di Singapura bagi memenuhi keperluan pendidikan tinggi dalam aliran
sains dan sastera. Institusi-instusi yang lain ialah Maktab Pertanian Serdang
(1931) dan Maktab Teknik. Maktab pertanian Serdang ke taraf Unversiti pada
tahun 1972. Pada tahun1949 Universiti Malaya (gabungan maktab Raffles dan King
Edward VII) telah dibuka di singapura. Pada tahun 1959 cawangan university
Malaya telah dibuka di Kuala Lumpur. Cawangan tersebut merupakan nucleus
Universiti Malaya yang ditubuhkan 1962. University asal di singapura mula
dikenali dengan Universiti Singapura.
Tiada ulasan:
Catat Ulasan